Kleinkunst - Porsche Centrum Leusden
Let op!

U gebruikt een verouderde browser. De website van Porsche Centrum Leusden is niet geoptimaliseerd om in deze browser te werken.

U kunt hierdoor problemen met de website ervaren. Wij raden u aan gebruik te maken van Google Chrome of Firefox om de website te bekijken.

Akkoord

Kleinkunst

29 januari 2018

Als modelbouwers zich op een miniatuurmotor storten, is absolute perfectie het streven. Om er zeker van te zijn dat de boxermotor in de vitrinekast exact op een gekrompen 911-motor lijkt, mag geen schroefje of stickertje verkeerd zijn aangebracht. In de shop van het Porsche Museum in Zuffenhausen is veel vraag naar één specifiek artikel: het schaalmodel dat Franzis Verlag levert van de zescilinder boxermotor uit de 911.

Dat is ook niet zo vreemd: modelbouwers vinden het een meesterlijke kit. Een verborgen elektromotor zet de kleine boxermotor in beweging. Kleine rode leds beginnen te knipperen: 1 – 6 – 2 – 4 – 3 – 5. De ontstekingsvolgorde is perfect, het geluid is afkomstig van een kleine luidspreker onder de motor. Het model – in schaal 1:4 – bestaat uit 290 onderdelen en het kost minstens twee uur om hem te bouwen. Daarbij hoeft geen druppel lijm te worden gebruikt. Net als bij de zescilinder van de 911 uit 1966 passen alle onderdelen perfect.

De ware Porsche-liefhebber bouwt het model met de grootste zorg, maar er is zelfs een liefhebber die er een functionerende motor van heeft gemaakt die 3.000 toeren per minuut kan draaien. “Ongelofelijk,” zegt de 52-jarige Frank Wessels uit het Duitse plaatsje Havixbeck (nabij Münster) vol bewondering, terwijl hij met een glimlach naar zijn eigen creatie kijkt. “Dat zulke hoge toerentallen haalbaar zijn. Maar daar zijn wel speciale lagers voor nodig, anders zit er te veel speling op de onderdelen en vernietig je zo een zuiger.” Je ziet Frank denken: veel meer dan een draaibank en wat messing is er niet nodig, om de krukas van lagers te voorzien. Voor Frank is dat geen probleem: in zijn vrije tijd knutselt hij in zijn opgeruimde garage graag aan echte auto’s, maar het is de modelbouw die hem pas echt in vervoering brengt. Het kostte Frank zelf niet meer dan twee uur om het schaalmodel in elkaar te zetten, en hij ontdekte daarbij tal van verbeterpunten.

“Dicht bij het origineel, maar ook eenvoudig.”

Als Franzis Verlag rekening had gehouden met de hoge eisen van hobbyisten als Frans Wessels, was het de gemiddelde modelbouwer ongetwijfeld gaan duizelen. “Wij zoeken altijd naar compromissen als we een schaalmodel ontwerpen,” zegt John Anson, ‘vader’ van de zescilinder boxer van Franzis Verlag. “Een schaalmodel van een motor moet duurzaam zijn en zonder lijm in elkaar te zetten.” Zo heeft de kleine Porsche-motor bijvoorbeeld geen afzonderlijke cilinders, maar bestaat elke cilinderbank uit één onderdeel. En is het carter horizontaal gedeeld in plaats van verticaal. Dat maakt het de modelbouwer een stuk gemakkelijker. Waarom heeft Porsche’s motorenontwerper Hans Mezger daar destijds niet zelf aan gedacht? Anson lacht bij deze vraag. “Nee, het origineel is echt de betere oplossing. Al blijven wij het liefst zo dicht mogelijk bij het origineel, we willen het de modelbouwer ook niet te moeilijk maken.” Frank Wessels heeft er alle begrip voor, en is er zelfs blij mee. “Zo hebben fanatieke modelbouwers als ik nog wat te verbeteren.” Natuurlijk ontbreekt de metalen klemband om het ventilatorhuis niet op zijn motor, en zit elke sticker op de juiste plaats. Wessels gebruikte pakkingpapier, chroomfolie en messing schroeven, en bracht de verf – in precies de juiste kleur – met de grootste zorg aan. Op die manier bouwde hij een meesterwerk.

Thomas Müller en Joachim Nießlein uit de Beierse stad Nördlingen hebben de bouwkit eveneens naar een hoger plan getild. Thomas, één van de organisatoren van de legendarische ‘Entenbürzeltreffen’, wijst enthousiast op een foto. “Moet je dat zien! Is het niet geweldig, zoals de uitlaat eruit ziet?” Joachim knikt instemmend. Hij heeft inmiddels vijf motoren op schaal gebouwd en gaf er eentje cadeau aan Walter Röhrl, voor zijn 70e verjaardag. “Hij was ontroerd,” vertelt Müller. Voor Nießlein is de ‘Röhrl-motor’ zijn meesterwerk, naast een zelfgebouwde dubbeldekker die hij af en toe vliegt – in schaal 1:1, welteverstaan.

Joachim Nießlein legt ziel en zaligheid in het creëren van patina, zodat het lijkt alsof er oudere onderdelen zijn gemonteerd. Dit proces neemt uren in beslag. Voor de uitlaat bijvoorbeeld heeft hij eerst de lak in de juiste kleur gemengd en deze na het aanbrengen ingewreven met olieverf en terpentine. De donkere olieverf is in de smalle geultjes van het plastic achtergebleven, wat het eenvoudige gietstuk in een geloofwaardige uitlaat heeft veranderd. De aluminium klembanden zijn gemaakt van een 0,4 millimeter dikke folie. Nießlein legt uit dat hij alle tijd neemt voor het bouwen van zijn motoren. Om het eindresultaat thuis in de woonkamer of bij vrienden te kunnen tonen. Dat levert gegarandeerd hebberige blikken op.

Thomas en Joachim komen samen tot nieuwe ideeën, zoals de zeer gedetailleerde carburateurs op de ‘Röhrl-motor’. Zelfs de hitteschilden, die de carburateurs bij de echte motor tegen de warmte van de spruitstukken beschermen, zijn niet vergeten. Nießlein is van plan om de carburateurs van zijn volgende motor zelfs te voorzien van alle bedieningsstangetjes.

Nieuw schaalmodel in de herfst van 2018

Martin Koschewa van Franzis Verlag had dit allemaal niet voor ogen toen hij voor het eerst contact opnam met Jörg Thilow van het Porsche Museum. Zijn idee was een schaalmodel zonder specifiek voorbeeld aan te bieden, dat de werking van de verbrandingsmotor verbeeldde. Na elkaar een kwartier gesproken te hebben, verleende Thilow zijn medewerking, op voorwaarde dat Franzis Verlag met een model van de oorspronkelijke Mezger-motor zou komen. Het Porsche Museum zette alle deuren open voor Franzis Verlag, en stelde alle ontwerpen uit het archief ter beschikking. Met overtuigend resultaat.

Dat de samenwerking tussen Porsche en Franzis Verlag een vervolg krijgt, is niet meer dan logisch. In het najaar van 2018 verschijnt een bouwkit van de Fuhrmann-motor. Een prototype in de schaal 1:3 is inmiddels klaar, inclusief de verticale koningsas voor de aandrijving van de nokkenas.

De gedetailleerde luchtfilters en carburateurs leggen de lat voor de modelbouwer wel veel hoger. “Oh, denk je?” vraagt Thilow met een knipoog. Hij heeft het voorgevoel dat hobbyisten als Frank Wessel, Thomas Müller en Joachim Nießlein de kerstdagen van 2018 in hun hobbyruimte te vinden zijn, om ook van de Type 547-motor in schaal 1:3 een meesterwerk te maken.